شامیک یان گەنمە شامیک ب تاما خویا خوش و بھناخو یا تێر د بەرنیاسن ب ڤێ چەندێ ژی حەژێکەرێن زاروک و مەزن لێ پەیداکرینە ، ھەروەسا ھندەک کەسان بایکوتا شامیکان کر، کوھزردکر کێشا مروڤی پێ زێدە دبیت، ژلایێ نوژدارانڤە ئەڤ چەندە نەیا دروستە، بەلکی شامیکان چەندین مفایێن ساخلەمیێ ژی یێن ھەین .
ژ مفایێن ساخلەمیێ یێن شامیکان :
شامیک یا زەنگینەب کاروتین و ئەڤ کەرەستە ژی ل دژی ئوکسدینی کاردکەت، زێدەباری ھەردوو کەرەستێن لوتین و زیاکساپین ب مفانە بو چاڤان کوھاریکاریا پاراستنا وان دکەت و ھندەک جورێن نەخوشیان .
ھەروەسا شامیکا رێژەکا مەزنیا ئەلیافا ب خوڤە دگریت و ھاریکارییا پاراستنا کو ئەندامێ ھەرسێ دکەت و رێژەکا باش یا فسفوری وکانزایان دناڤ پێکھاتا شامیکان دا ھەیە ساخلەمییا ھەستیان دپارێزیت و ژێدەرەکێ سروشتی یێ وزێ یە ، شامیکا فیتامین B٦,B٣دناڤ پێکھاتا خودا ھەلدگریت،زێدەباری ترشێ فولیک، پانتوپینک، و ئەف کەرەستە و پێکھاتەژی ب مفانە بو بەرھەمئینانا وزێ.
ھەڤدەم گەنموکا زەر پشتەڤانیا ساخلەمیا دلی و دەماران دکەت و ئاستێ کرسترولێ خراب (LDL)دناڤ خینێ دئینتە خار، ناھێلیت دەمارێن خوینێ بھێنەگرتن و دیسان پاراستنا کێبمبونا خوینێ دکەت، وزێ ژی ددەتە لەشێ مروڤی و ئەڤ چەندە پاراستنا زێدەبونا کێشێ دکەت، ھەروەسا بو ساخلەمیا چاڤان و دێمی مروڤی یا ب مفایە و ،خوارنا گەنموکا زەر بەرگریا لەشی بھێز دئێخیت وھەمی لەشێ مروڤی ژ پەنجەشێرا دپارێزیت، ھەروەسا یاھاریکارە بو پاراستنا ئاستێ شەکرێ دناڤ خوینێ دا و کونترولی ل سەر وی ئاستی دکەت، گەلەک جورێن فیتامینا ژی دناڤ گەنموکێن زەر دا ھەنە ژ وانا و فیتامینOو فیتامین B و ھەروەسا گەلەک جورێن کانزا یان ژی دناڤدانە ژ واناژی ئاسن و نحاس و فسفور ، کو ئەڤە ھەمی د مفادارن ژبو پاراستنا قولونێ ژ پەنجەشێرێ .
بەرھەڤکرن ، ھەدار رشید
